برای بسیار از خانم ها بعد از مراجعه به پزشک متخصص زنان، سونوگرافی رحم تجویز می شود، که بعد از شنیدن آن قطعاً دچار نگرانی و استرس خواهند شد و قبل از انجام سونوگرافی، و تا حدی برای پی بردن به مشکل خود، احتمالاً از خود خواهند پرسید در سونوگرافی رحم چه مواردی مشخص می شود؟ به طور کلی می توان گفت سونوگرافی رحم و تخمدان برای تشخیص بیماری های رحم و ضمائم آن نظیر کیست تخمدان، سرطان رحم، سرطان دهانه رحم و… مورد استفاده قرار می‌گیرد.اغلب سونوگرافی از روی شکم صورت می گیرد اما در برخی از موارد این بررسی از داخل کانال واژن انجام می شود که به آن سونوگرافی واژینال یا ترانس واژینال گفته می شود .
در این نوشته قصد داریم به انواع سونوگرفی رحم و کاربرد آن ها بپردازیم. با ما همراه باشید؛در این روش به کمک یک وسیله بلند و نازک که درون واژن قرار می گیرد تمامی اعضای لگن را مورد ارزیابی قرار میدهند . با در نظر گرفتن اینکه سونوگرافی رحم جهت تشخیص بیشتر سرطان ها مانند سرطان رحم و سرطان تخمدان تاثیر گذار است . تشخیص به موقع سرطان های دستگاه تناسلی زنان مخصوصا سرطان دهانه رحم به کمک آزمایش پاپ اسمیر انجام می شود .
آیا در سونوگرافی رحم و تخمدان بارداری مشخص میشود؟
زمانی که تست بارداری شما مثبت شود شاید این سؤالات در ذهن شما نیز آمده باشد که چه زمانی بارداری در سونوگرافی مشخص می شود؟ در چند هفتگی می توان جنین را در سونوگرافی دید؟
قبل از هرچیز باید بگوییم که آزمایش خون شاید مناسب ترین روش برای تشخیص بارداری است. اگر هورمون بارداری یا HCG در جواب آزمایش موجود باشد نشان دهنده حاملگی فرد مورد آزمایش است .
لازم به ذکر است که امکان تشخیص بارداری درهفته اول تقریبا غیر ممکن است. اما از هفته چهارم بارداری به بعد نتایج تشخیص بارداری درسونوگرافی دقیق تر است.
تشخیص سرطان رحم با سونوگرافی
سونوگرافی یکی از آزمایشاتی است که می توان برای بررسی رحم و تخمدان استفاه کرد که می تواند وجود سرطان یا توده را در رحم مشخص کند.
تشخیص سرطان رحم با سونوگرافی روش های مختلفی دارد. در سونوگرافی واژینال با استفاده از یک وسیله به نام پروب از داخل واژن تصاویری گرفته می شود.
این تصاویر به واسطه امواج اولتراسوند تشکیل می شوند و می توانند تصویر واضحی را از ارگان های داخلی بدن نمایان سازند.اگر متخصص در حین سونوگرافی متوجه توده شود ممکن است بیوپسی را تجویز کند.
برای انجام سونوگرافی بایستی مثانه پر باشد تا بتوان عکس های واضحی را از رحم و تخمدان گرفت.
تشخیص دلایل ناباروری در سونوگرافی رحم
کاربرد دیگری که سونوگرافی رحم دارد تشخیص علت های ناباروری است. در این سونوگرافی برای افزایش شانس بارداری و درمان ناباروری، تخمک ها سنجش و اندازه گیری می شوند.
اگر بیمار دچار بی نظمی قاعدگی شود پزشک سونوگرافی را تجویز می کند. یکی از دلایل نازایی می تواند آسیب های ناشی از کیست تخمدان باشد. بنابراین به واسطه سونوگرافی رحم می توان به اندازه گیری تخمک ها پرداخت.
انواع سونوگرافی رحم
با توجه به کاربردی که سونوگرافی رحم دارد به دسته های مختلفی تقسیم می شود. انواع سونوگرافی رحم شامل موارد زیر است:
سونوگرافی رحم در بارداری
این سونوگرافی در در دوره های سه ماهه بارداری انجام می شود. سونوگرافی رحم در دوران بارداری به منظور بررسی وضعیت سلامت جنین و مشخص شدن زمان بارداری و زایمان است.
این سونوگرافی ممکن است به دو صورت شکمی و یا واژینال انجام شود. در سونوگرافی شکمی از پروب های معمولی استفاده میشود و برای سایر نقاط بدن نیز از کاربرد دارد.
سونوگرافی سقط جنین
این سونوگرافی برای بررسی سلامت رحم زنان بعد از سقط جنین و اطمینان از خروج کامل جنین از رحم استفاده می شود.
سونوگرافی برای تشخیص بیماری‌های زنان
نوع دیگر از سونوگرافی رحم، سونوگرافی است که برای تشخیص بیماری های زنانه مورد استفاده قرار می گیرد این بیماری ها شامل موارد زیر هستند:
پولیپ رحم: پولیپ به طور معمول در دیواره ی رحم یا آندومتر ایجاد می شود و ممکن است باعث خونریزی شدید و یا لکه بینی شود.
پولیپ ها معمولا مشکل خاصی بوجود نمی آورند و در اکثر موارد قابل درمان هستند.
فیبروم: فیبروم ها تومورهای خوش خیمی هستند که در بافت عضلات رحم بوجود می آیند و به مرور زمان باعث درد و فشاردر لگن و بهم ریختگی قاعدگی می شوند.
کیست تخمدان: کیست ها شبیه به کیسه های پر از مایع هستند که در صورت کوچک بودن خود به خود از بین می روند اما در صورتی که بزرگ شوند باعث ایجاد یکسری علائم می شوند و باید حتما درمان شوند.
یکی از رایج ترین مزیت هایی که دستگاه سونوگرافی دارد پی بردن به کیست تخمدان می باشد . کیست از جمع شدن مایعی در درون تخمدان تشکیل می شود که به وسیله جدار نازک در بر گرفته شده است .
در طول تخمک گذاری یک تخمک رشد می کند اما قادر به این نمی باشد که پاره شود و تخمک را آزاد کند . مایع فولیکول با این که می بایستی جذب شود در درون فولیکول باقی می ماند و یک کیست فولیکولار را تشکیل می دهد . نوع دیگری از کیست فونکسیونل تخمدان کورپوس لوتئوم می باشد و هنگامی متشکل می شود که فولیکول مملو از خون می شود.
کیست های ساده دارای دیواره نازک هستند و به شکل یک حباب سیاه بزرگ مشاهده می شوند . گسترش کیست های فولیکولار در خانم هایی که مشکل ناباروری دارند به دلیل استفاده از داروهایی مانند کلومیفن جهت تخمک گذاری بیشتر می شود . کیست های فونکسیول تخمدان اصولا در مدت زمان دو ماه بدون هیچگونه درمانی از بین می روند .
تنبلی تخمدان: این اختلال هم معمولا خود را با یکسری علائم مانند قاعدگی نامنظم، جوش و آکنه و افزایش وزن خود را نمایان می سازد.
آندومتریوز: این وضعیت باعث بروز درد وایجاد مشکل در باروری فرد می شود که برای تشخیص آن بایستی از سونوگرافی واژینال استفاده کرد.
سونوگرافی برای قرار دادن IUD
یکی دیگر از کاربرد های سونوگرافی رحم برای قرار دادن IUD است. IUD برای پیشگیری از بارداری مورد استفاده قرار می گیرد . قبل از کار گذاشتن این ابزار پزشک بایستی وضعیت رحم را بررسی کند. افرادی که از این وسیله برای پیشگیری از بارداری استفاده می کنند بایستی به صورت دوره ای سونوگرافی را جهت بررسی وضعیت آن انجام دهند. چرا که IUD ممکن است از مکان خود خارج شود و در برخی اوقات نیز خونریزی را در زمان قاعدگی افزایش دهد.
کاربردهای سونوگرافی رحم
کاربرد سونوگرافی رحم، بررسی رحم و تخمدان ها به منظور اندازه گیری و ارزیابی ارگان های موجود در لگن می باشد و شامل موارد زیر است:
- بررسی شکل، اندازه، محل قرار گیری رحم و تخمدان ها
- اندازه گیری طول و ضخامت دهانه رحم
- بررسی اندازه، محل و ساختمان توده های لگنی
- وجود توده یا مایع در رحم یا نزدیک به مثانه
- وجود تغییر در مثانه
- اختلال در ساختمان آناتومیک رحم
- جریان خون در ارگان های لگن
- وجود عفونت ها و اختلالات التهابی داخل لگن (PID)
- خونریزی بعد از یائسگی
- تشخیص فیبروم، کیست و سایر انواح توده ها در پلوریس
- تشخیص بیماری سرطان رحم یا مثانه
- تشخیص علت خونریزی غیر طبیعی یا درد
- رشد کودک در دوران بارداری
- تشخیص حاملگی خارج از رحم (تخم بارور شده در خارج از رحم رشد می کند)
روش های انجام سونوگرافی رحم
معمولاً سونوگرافی از روی شکم صورت می گیرد ولی در برخی موارد سونوگرافی از دورن واژن انجام می شود که به آن سونوگرافی ترانس واژینال گفته می شود. در روش واژینال یک وسیله بلند و نازک داخل واژن فرو برده می شود و اعضای لگن مورد بررسی قرار می گیرد.
در روش های سونوگرافی، وسیله ای به نام مبدل امواج صوتی را منتقل می کند. این امواج صوتی به اندام ها و بافت های شما می تابند و دوباره به مبدل تبدیل می شوند. رایانه امواج صوتی را به تصویری از اندام های شما که در صفحه ویدیویی ظاهر می شود، تبدیل می کند.
آمادگی قبل از انجام سونوگرافی
اگر قصد انجام سونوگرافی شکمی دارید، لازم است مثانه شما پر شود، برای این امر باید ۱ ساعت قبل از آزمایش ۴ لیوان یا بیشتر مایعات بنوشید. زمانی که مثانه کاملاً پر باشد، باعث می شود که اندام شما در تصویر واضح تر دیده شود.
سونوگرافی واژینال با مثانه ی خالی انجام می شود. شما قبل از تست باید مثانه خود را خالی کنید.توصیه می شود قبل از انجام هر دو سونوگرافی، لباس های گشاد و راحت بپوشید. به وسیله سونوگرافی رحم و تخمدان پزشک می تواند از زمان مشخص رسیدن تخمک ها به بلوغ نهایی و نیز زمانی که یک خانم تخمک گذاری می کند اطلاعات دریافت کند . پس سونوگرافی جز مسئله های مهم و اساسی در درمان نازایی می باشد . چون در بیشتر مواقع درمان هایی که موجود هستند در نزدیکای دوره تخمک گذاری خانم ها می توان انجام داد اصولا به وسیله سونوگرافی هایی که به صورت روزانه می باشند می توان به رشد فولیکول ها به صورت حباب هایی که به رنگ مشکی هستند پی برد . سونوگرافی رحم و تخمدان بهترین روشی است که می تواند مرحله های بسیار ابتدایی بارداری را تشخیص دهد .
یکی دیگر از مزیت هایی که سونوگرافی دارد اندازه گیری ضخامت جدار درونی رحم که همان آندومتر می باشد است . هورمون استروژن که سبب می شود جدار فولیکول ضخامت خود را از دست دهد موجب می شود ضخامت اندومتر بیشتر شود . پزشک با در نظر گرفتن ضخامت و روشنی اندومتر در تصویرهایی که از سونوگرافی دریافت می کند می تواند تصور مناسبی از اندازه استروژن تولید شده و در نهایت کیفیت تخمک دریافت کند.
عوارض سونوگرافی رحم
سونوگرافی رحم و تخمدان به طور معمول خطر و عوارضی را در پیش ندارد. حتی سونوگرافی ترنس واژینال در دوران بارداری برای نوزاد و مادر خطری ایجاد نمی کند زیرا که در این نوع سونوگرافی از اشعه استفاده نمی شود.
در برخی موارد امکان دارد که بیمار حین سونوگرافی واژینال درد کمی را احساس کند که بعد از سونوگرافی این درد کاملا از بین می رود.
اما در صورتی که باردار هستید و با مشکلات زیر روبرو شدید به شما پیشنهاد می کنیم که سونوگرافی واژینال را انجام ندهید.
- اگرکیسه آب شما پاره شده است اما درد زایمان ندارید احتمال عفونی شدن جنین وجود دارد.
- درصورتی افتادگی جفت یا خونریزی واژینال دارید زیرا باعث بدتر شدن خونریزی میشود.
بعد از انجام سونوگرافی
سونوگرافیست تصاویر سونوگرافی را تجزیه و تحلیل کرده و گزارشی را به پزشک شما ارسال می کند. این گزارش هرگونه مشکلی در اندام های لگن، رگ های خونی یا جنین شما را نشان می دهد.
بعد از آن پزشک شما نتایج آزمایشات را تحلیل و بررسی خواهد کرد و ممکن است در صورت نیاز آزمایش های دیگری را برای بررسی دقیق تر سلامت اندام های لگنی شما، تجویز کند. آزمایشاتی از قبیل:
هیستروسکوپی؛ در این روش متخصص می تواند بدون برش به طور مستقیم از طریق یک لوله باریک حامل دوربین و چراغ، که از طریق واژن وارد رحم می شود، رحم را به طور کامل بررسی کند و به رفع مشکلات آن بپردازد. در هیستروسکوپی مخاط دهانه رحم، بافت پوششی داخل رحم و سوراخ های لوله فالوپ به طور کامل قابل مشاهده هستند. و اگر بافت های غیر طبیعی موجود باشند امکان برداشت و نمونه گیری از آنها وجود دارد.
لاپاروسکوپی؛ یک روش جراحی با حداقل تهاجم و بدون باز کردن شکم است. در جراحی به وسیلۀ لاپاروسکوپی از یک لولۀ باریک، بلند و مجهز به منبع نور به نام لاپاروسکوپ استفاده میشود. لاپاروسکوپ از طریق برش بسیار کوچکی که در ناحیۀ شکم ناف ایجاد می‌گردد وارد بدن شده تا از این طریق بتوان اعضای شکم یا لگن را مشاهده کرد. این روش برای تشخیص و درمان مشکلاتی همچون کیست‌ها، فیبروئیدها و عفونت‌ها به کار می‌رود.
خلاصه
به صورت کلی سونوگرافی روشی امن، مقرون به صرفه برای تشخیص بسیاری از بیماری ها می باشد که نتیجه ی آن مستلزم تجهیزات پیشرفته و دانش بالای سونوگرافیست برای تهیه ی گزارشات اولیه خواهد بود. ما در مرکز سونوگرافی سروش آماده ی خدمت رسانی به شما عزیزان خواهیم بود.
۰ دیدگاه