تفسیر ماموگرافی

تفسیر ماموگرافی در سینه‌های متراکم می‌تواند چالش‌برانگیز باشد. گاهی در این موارد نیاز به سونوگرافی یا MRI برای بررسی دقیق‌تر وجود دارد. تشخیص درست، به تجربه و مهارت متخصص ماموگرافی بستگی دارد. در این مقاله با نحوه تفسیر ماموگرافی در موارد مختلف مانند سرطان، توده‌های خوش‌خیم، کیست‌ها و کلسیفیکاسیون‌ها آشنا می‌شویم و اهمیت پزشک متخصص در تشخیص را بررسی می‌کنیم.

عکس سینه نرمال در ماموگرافی

ماموگرافی روشی است که در آن با استفاده از دوز پایین اشعه ایکس، تصاویری از بافت پستان تهیه می‌شود. این تصاویر به پزشکان امکان می‌دهد تا تغییرات غیرطبیعی مانند توده‌ها، کلسیفیکاسیون‌ها و دیگر ناهنجاری‌ها را شناسایی کنند. ماموگرافی به دو نوع اصلی تقسیم می‌شود:

• ماموگرافی غربالگری: برای زنانی که هیچ علامتی از مشکلات پستان ندارند و به منظور تشخیص زودهنگام سرطان پستان انجام می‌شود.
• ماموگرافی تشخیصی: زمانی که نشانه‌ها یا علائمی مانند توده یا درد در پستان وجود دارد، این نوع ماموگرافی برای بررسی دقیق‌تر انجام می‌شود.

تفسیر تصاویر ماموگرافی

در ماموگرافی، تصاویر به‌صورت سیاه و سفید نمایش داده می‌شوند و هر ساختار در پستان بر اساس تراکم بافتی رنگ متفاوتی دارد:

1. بافت چربی: به رنگ خاکستری تیره یا سیاه دیده می‌شود، زیرا چربی تراکم کمتری دارد و اشعه ایکس راحت‌تر از آن عبور می‌کند.
2. بافت غده‌ای و فیبری (پستان متراکم): به رنگ سفید یا خاکستری روشن ظاهر می‌شود، زیرا تراکم بالایی دارد و اشعه ایکس را بیشتر جذب می‌کند.
3. سرطان پستان: معمولاً به‌صورت توده سفید با لبه‌های نامنظم دیده می‌شود. لبه‌های آن می‌تواند شاخکی باشد که نشان‌دهنده رشد غیرطبیعی سلول‌ها است.
4. توده‌های خوش‌خیم (مثل فیبروآدنوم): معمولاً سفید اما با لبه‌های صاف و مشخص هستند. این ویژگی آن‌ها را از توده‌های سرطانی متمایز می‌کند.
5. کیست‌های پر از مایع: در ماموگرافی به‌صورت دایره‌ای با حاشیه‌های صاف دیده می‌شوند، اما تشخیص دقیق آن‌ها با سونوگرافی بهتر انجام می‌شود.
6. کلسیفیکاسیون‌ها (رسوبات کلسیم): به‌صورت نقاط سفید ریز در ماموگرافی دیده می‌شوند. اگر پراکنده و منظم باشند، معمولاً خوش‌خیم‌اند، اما اگر به‌صورت خوشه‌ای و نامنظم باشند، می‌توانند نشانه سرطان باشند.

بنابراین، هر چه بافت تراکم بیشتری داشته باشد، در ماموگرافی سفیدتر دیده می‌شود و تشخیص توده‌های غیرطبیعی در پستان‌های متراکم دشوارتر است. با مراجعه به بهترین ماموگرافی در غرب تهران تحت مدیریت دکتر زهره محمد زاده با ۲۵ سال سابقه از تفسیر نتایج ماموگرافی خود اطمینان حاصل کنید.

تأثیر تراکم پستان بر تفسیر ماموگرافی

تراکم پستان نقش مهمی در دقت و وضوح ماموگرافی دارد. پستان از ترکیب بافت چربی، بافت فیبری و غده‌ای تشکیل شده است. در ماموگرافی، چربی تیره‌تر (خاکستری یا سیاه) دیده می‌شود، در حالی که بافت فیبری و غده‌ای سفید به نظر می‌رسند. هرچه پستان متراکم‌تر باشد، توده‌های غیرطبیعی مانند سرطان، که آن‌ها نیز سفید هستند، تشخیص سخت‌تری خواهند داشت.

بافت متراکم معمولاً در افراد جوان‌تر بیشتر دیده می‌شود، زیرا با افزایش سن، بافت غده‌ای و فیبری کم شده و جای خود را به بافت چربی می‌دهد. حتی در افراد مسن چاق نیز، پستان‌ها معمولاً چربی بیشتری دارند و کمتر متراکم هستند، که تشخیص توده‌ها را در ماموگرافی آسان‌تر می‌کند. سن انجام ماموگرافی بالای ۴۰ سال است و معمولا افراد کاندید برای ماموگرافی از تراکم سینه بالا برخوردار نیشتند.

پستان‌ها از نظر تراکم به چهار دسته تقسیم می‌شوند:

1. پستان‌های چرب (تشخیص آسان‌تر، چون توده‌ها به‌صورت نواحی سفید در پس‌زمینه‌ای تیره دیده می‌شوند).
2. تراکم پراکنده (تشخیص نسبتاً راحت، ولی ممکن است برخی نواحی سفید باشند).
3. تراکم ناهمگن (بافت فیبری زیادی دارد، تشخیص سخت‌تر می‌شود).
4. پستان بسیار متراکم (بیشتر سفید است، توده‌های سرطانی ممکن است در میان این سفیدی‌ها پنهان شوند).

در زنان با پستان‌های متراکم (گروه ۳ و ۴)، احتمال تشخیص نادرست بیشتر است و ممکن است سرطان در مراحل اولیه دیده نشود. برای جبران این محدودیت، پزشکان معمولاً سونوگرافی یا MRI را توصیه می‌کنند تا بررسی دقیق‌تری انجام شود. بنابراین، دانستن میزان تراکم پستان اهمیت زیادی دارد و می‌تواند بر روش غربالگری تأثیر بگذارد. تا این جا باید متوجه شده باشید چرا گاهی نیاز به سونوگرافی بعد ماموگرافی است.

تفسیر کلسیفیکاسیون در ماموگرافی

کلسیفیکاسیون‌ها همان نقاط سفید کوچکی هستند که در ماموگرافی دیده می‌شوند و ناشی از رسوب کلسیم در بافت پستان هستند. بیشتر این نقاط بی‌خطرند و در اثر افزایش سن، التهاب یا جراحی‌های قبلی ایجاد می‌شوند. اما بعضی از آن‌ها ممکن است به‌صورت دسته‌ای و نامنظم ظاهر شوند که می‌تواند نشانه‌ای از سرطان باشد. در این صورت، پزشک ممکن است آزمایش‌های بیشتری مثل بیوپسی را تجویز کند تا مشخص شود که این کلسیفیکاسیون‌ها طبیعی هستند یا خطرناک. ماموگرافی در سینه های پروتزی را بخوانید. یکی از دلایل رسوب کلسیم پروتز سینه است.

عکس کلسیفیکاسیون در ماموگرافی

تفسیر تومور در ماموگرافی

اگر در ماموگرافی یک توده دیده شود، پزشک بررسی می‌کند که خوش‌خیم است یا بدخیم. توده‌های خوش‌خیم معمولاً گرد و با لبه‌های صاف هستند و رشد آهسته‌ای دارند، مثل فیبروآدنوم. اما توده‌های سرطانی معمولاً لبه‌های نامنظم و خشن دارند و ممکن است به بافت‌های اطراف حمله کنند. برای تشخیص دقیق‌تر، پزشک از سونوگرافی یا نمونه‌برداری استفاده می‌کند.

عکس سرطان در ماموگرافی

تفسیر کیست در ماموگرافی

کیست‌ها کیسه‌های کوچک پر از مایع هستند که معمولاً خطرناک نیستند. آن‌ها در ماموگرافی گرد و با لبه‌های صاف دیده می‌شوند. اما برای اطمینان، معمولاً از سونوگرافی هم استفاده می‌شود، چون در سونوگرافی کیست‌ها به‌صورت کیسه‌های پر از مایع مشخص می‌شوند. اگر کیست پیچیده باشد (مثلاً دیواره ضخیم داشته باشد)، پزشک ممکن است برای بررسی بیشتر بیوپسی انجام دهد.

به طور کلی، ماموگرافی ابزار مهمی برای تشخیص سرطان پستان است، اما برای افزایش دقت، گاهی نیاز به روش‌های تصویربرداری دیگر هم هست. اگر نتیجه ماموگرافی شما نیاز به بررسی بیشتر داشت، حتماً طبق توصیه پزشک عمل کنید.

سیستم طبقه‌بندی BI-RADS

برای استانداردسازی گزارش‌ها و تفسیر نتایج ماموگرافی، سیستم BI-RADS (Breast Imaging Reporting and Data System) توسط کالج رادیولوژی آمریکا توسعه یافته است. این سیستم نتایج ماموگرافی را به هفت دسته تقسیم می‌کند:

1. BI-RADS 0 (نیاز به ارزیابی تکمیلی): تصاویر نیاز به بررسی یا مقایسه با ماموگرافی‌های قبلی دارند تا نتیجه‌گیری نهایی انجام شود.
2. BI-RADS 1 (منفی): هیچ ناهنجاری یا توده‌ای مشاهده نشده است؛ پستان‌ها طبیعی به نظر می‌رسند.
3. BI-RADS 2 (یافته‌های خوش‌خیم): تغییرات یا توده‌های مشاهده شده خوش‌خیم و غیرسرطانی هستند.
4. BI-RADS 3 (احتمالاً خوش‌خیم): یافته‌ها با احتمال بالای خوش‌خیمی همراه هستند، اما نیاز به پیگیری کوتاه‌مدت (معمولاً ۶ ماهه) دارند.
5. BI-RADS 4 (یافته‌های مشکوک): یافته‌ها مشکوک به بدخیمی هستند و بیوپسی برای تشخیص قطعی توصیه می‌شود.
6. BI-RADS 5 (بسیار مشکوک به بدخیمی): یافته‌ها با احتمال بالای بدخیمی همراه هستند و اقدامات تشخیصی و درمانی فوری نیاز است.
7. BI-RADS 6 (بدخیمی اثبات‌شده): سرطان پستان قبلاً تشخیص داده شده و تحت درمان قرار گرفته است؛ ماموگرافی برای ارزیابی پاسخ به درمان انجام می‌شود.

توصیه‌های کلی

• غربالگری منظم: زنان بالای ۴۰ سال باید به صورت منظم ماموگرافی انجام دهند. فواصل زمانی بین ماموگرافی‌ها بسته به سابقه خانوادگی و عوامل خطر متفاوت است.
• مقایسه با تصاویر قبلی: مقایسه ماموگرافی‌های فعلی با تصاویر قبلی می‌تواند به تشخیص تغییرات کوچک و ناهنجاری‌ها کمک کند.
• پیگیری توصیه‌های پزشکی: در صورت توصیه به انجام بیوپسی یا آزمایش‌های تکمیلی، حتماً آن‌ها را جدی بگیرید و در اسرع وقت انجام دهید.

تشخیص زودهنگام سرطان پستان از طریق ماموگرافی می‌تواند به بهبود نتایج درمان و افزایش نرخ بقا کمک کند. آگاهی از نحوه تفسیر نتایج ماموگرافی و پیگیری منظم می‌تواند نقش مهمی در حفظ سلامت پستان‌ها داشته باشد.

نتیجه‌گیری

تراکم پستان نقش مهمی در تفسیر ماموگرافی دارد. بافت متراکم در افراد جوان‌تر بیشتر است و می‌تواند تشخیص توده‌های سرطانی را دشوار کند، زیرا در ماموگرافی سفید دیده می‌شود، مشابه بافت سرطانی. در مقابل، افراد مسن‌تر معمولاً بافت چربی بیشتری دارند که تشخیص ضایعات را راحت‌تر می‌کند. برای زنان با پستان‌های متراکم، سونوگرافی یا MRI می‌تواند به تشخیص دقیق‌تر کمک کند. در نهایت، غربالگری منظم و مراجعه به متخصص با تجربه، کلید تشخیص زودهنگام سرطان پستان است.