رادیولوژی
رادیولوژی از دو کلمه رادیو که به معنی موج تابش یا اشعه است و لوژی که به معنی بیان است تشکیل شده است. رادیولوژی یعنی مطالبی که از زبان اشعه بیان می شود. رادیولوژی تصویری است که با اشعه ایکس تهیه می شود. بد نیست بدانید که اشعه ایکس از تمام مواد عبور می کند و باعث درد و خونریزی در بدن نمی شود. رادیولوژی در سونوگرافی غرب تهران ، سونوگرافی سروش انجام میگیرد.
کاربردهای رادیولوژی
رادیولوژی در بیمارستان ها، درمانگاه ها و اماکن درمانی کاربرد دارد. در واقع رادیولوژی سه نوع کاربرد دارد:
- تشخیصی
- درمانی
- مصارف صنعتی
کاربرد تشخیصی رادیولوژی: منظور کشف بیماری ها، شکستگی ها و استفاده های کنترلی در برخی درمان ها است و به کمک آن می توان بیمار را از طریق سوزن و لوله باریک جراحی کرد.
کاربرد درمانی: منظور استفاده از اشعه درمانی یا رادیوتراپی است که به منظور ریشه کن کردن تومورها و سرطان ها انجام می شود. برای بحث درمان نیاز به اشعه ی رادیولوژی بیشتری نسبت به بحث تشخیصی است.
رادیولوژیست کیست؟
پزشکی که بعد از گذراندن دوره پزشک عمومی، در رشته تخصص رادیولوژی به تحصیلات خود ادامه داده است رادیولوژیست است که اطلاعات لازم در زمینه ی بیماری ها و علائم بیماری ها دارد و این اطلاعات را با اطلاعات تصویری انطباق می دهد و تشخیص های ممکن را بررسی می کند. در واقع رادیولوژیست نقش مهمی در تیم پزشکی دارد.
رادیولوژیست ها مشاور پزشکان بالینی در امور تشخیصی هستند و رادیولوژیست اینترونشنال در امر درمان بیمار دخالت مستقیم دارد.
دستگاه رادیولوژی
اشعه ایکس یا رنتگن در طبیعت زیاد وجود ندارد. برای کاربرد پزشکی این پرتوها باید به وسیله لامپهایی که برای این منظور ساخته شده اند تولید شود. در لامپ مولد اشعه ایکس که شبیه لامپهای کاتودیک است، با بمباران الکترونی قطعه فلز مقاوم و کوچکی که از جنس تنگتن در قطبی از لامپ به نام کانون قرار دارد، ترازهای انرژی الکتریکی در این فلز به هم می خورد و انرژی ناشی از جابجایی الکترونها به صورت اشعه ایکس بیرون می آید. الکترونهایی که مورد استفاده قرار می گیرند از سیم پیچ کوچکی در قطب منفی لامپ تولید می شوند و به کمک خلاء درون لامپ و تحت تاثیر اختلاف پتانسیل که از یک ژنراتور تولید می شود، به کانون لامپ برخورد می کنند.
- رادیولوژی تشخیصی
- فلوئوروسکوپی
این روش یکی از روشهای ساده رادیولوژی است، زیرا برای انجام آن به فیلم و تاریکخانه نیازی نیست. در این روش بیمار را در پشت دستگاهی که به فلوئوروسکوپ مجهز است قرار می دهند و در عرض چند دقیقه قسمت مورد نظر بیمار را مورد بررسی قرار می دهند. در این روش بیمار تشعشع بیشتری دریافت می کند. از این روش جهت بررسی حرکات عضوی مانند ضربان قلب، حرکات تنفسی ریه و دیافراگم و یا بررسی تغییر محل مایعات جنبی و پریکاردی استفاده می شود.
انواع رادیولوژی
در این روش شرایط الکتریکی تابش پوتو رنتگن را تنظیم می کنند و فیلمی را در مسیر خروج پرتوها قرار می دهند. در این حالت وسایل فرعی را جهت جمع و جور کردن تابش بکار می برند و به این ترتیب از حالت سلامت قسمتی از بدن می توان مطمئن شد. رادیوگرافی ساده به معنی عکسی است که بدون کاربرد یک ماده خارجی به بدن گرفته می شود، در این حالت به سختی می توان حدود اعضای بدن از یکدیگر را مشخص نمود.
در رادیوگرافی با مواد کنتراست، مواد خارجی را به بدن وارد می کنند و تمایز رنگ ها را بهم می زنند. این روش تکنیک های متفاوتی دارد که برای بررسی اندام های مختلف بدن به کمک مواد مختلف انجام می شود. یکی از روشها آنژیو کاردیوگرافی است که در این روش لوله های باریک را از رگهای مختلف بدن وارد می کنند و به حفره های معینی از قلب می رسند. به کمک رادیوگرافی می توان حفرات درونی قلب و دریچه ها را بررسی کرد.
-
فلوروسکوپی
برای بررسی اعضای بدن مانند روده ، قلب ، دستگاه ادراری و همچنین مشاهده رگهای خونی و توده های غیر عادی در بافتها از فلوروسکوپی استفاده می شود. در این روش به بیمار ماده رادیو اکتیو داده میشود تا ببلعد تا تصاویری بر روی مانیتور قابل مشاهده شود.
-
سی تی اسکن
سی تی اسکن نوعی از روش تصویربرداری سه بعدی می باشد که در مواردی شامل لخته شدن خون ، خونریزی داخلی و پارگی آپاندیس استفاده می شود. این تصاویر که از طریق تابش اشعه ایکس بر بدن استفاده می شود ،دارای وضوح بالا می باشد و به پزشک در تشخیص دقیق کمک می کند.
- سونوگرافی
بی خطرترین روش تصویربرداری استفاده از سونوگرافی می باشد . در این روش امواج صوتی به اعضای بدن مانند کبد ، رحم ، شکم و دستگاه گوارش ارسال می شود و به صورت تصاویر در مانیتورقابل رویت می باشد . بهترین روش برای بارداری و اطمینان از سلامت جنین سونوگرافی می باشد.
-
ام آر آی
برای تشخیص مشکلات عصبی و اختلالات عضلانی از تصویربرداری به روش ام آر آی استفاده می شود. این روش برای زمانی بخواهند بدن را از زوایای مختلف از بالا به پایین ، از جلو به عقب بررسی کنند مناسب می باشد. ام آر آی از میدان مغناطیسی برای ایجاد عکس از بافت های داخلی بدن استفاده می کند. تصاویر حاصل از این روش دقیق بوده و دارای وضوح کافی می باشد که برای بررسی و تشخیص اختلال مناسب می باشد .
-
پزشکی هسته ای
برای به دست آوردن اطلاعاتی ازمراحل بیماری سرطان ، بررسی جریان خون و عملکرد قلب از این روش استفاده می شود. برای این کار ماده رادیواکتیو به بیمار تزریق می شود.
اهداف رادیولوژی
- تشخیص
برای بررسی و تشخیص انواع اختلالات و بیماری ها در اعضای داخلی بدن از رادیولوژی استفاده می شود.
- مداخله
برای درمان نیازبه تشخیص دقیق می باشد . در زمانی که تشخیص همزمان با درمان صورت گیرد پزشک نتایج بهتری به دست می آورد.
- درمانی
در برخی موارد برای از بین بردن سلول های سرطانی از رادیولوژی استفاده می شود که به آن رادیوتراپی می گویند.
- هسته ای
در برخی موارد از تزریق دارو به بدن بیمار برای تشخیص دقیق تر استفاده می شود.
رادیولوژی
تکنیک های ویژه رادیولوژی تشخیصی
سریوگرافی و سینماتوگرافی
در این روش دوربین های سینمایی را بر روی دستگاه های فلوئوروسکوپی و رادیوگرافی نصب می کنند و به این ترتیب عکسهای ردیفی تهیه می کنند و با پروژکتور عکس ها را نمایش می دهند. به کمک این تکنیک می توان اعضای متحرک مانند ضربان قلب، کار معده و … را بررسی نمود.
ماموگرافی
این دستگاه ها دارای کانون بسیار کوچکی در لامپ مولد اشعه ایکس است و تصویر برداری از پستان را انجام می دهد.
زیرو رادیوگرافی
در این روش زیراکس را در رادیوگرافی بکار می برند و به جای فیلم رادیولوژی از صفحات سلنیومی زیراکس استفاده می کنند. این روش با رادیوگرافی معمولی تفاوت دارد. در این روش از انرژی پوتوهای خروجی اشعه ایکس از بدن برای تغییرات بار الکتریکی نقاط مختلف سلنیومی استفاده می شود.
توموگرافی
در این روش تصاویر به صورت لایه ای برداشته می شود. در واقع یک سطح مقطع فرضی از بدن تهیه می شود. برای تهیه ی یک تصویر توموگرافی از اشعه ایکس استفاده می شود.
توموگرافی کامپیوتری
معمول ترین نوع توموگرافی، توموگرافی کامپیوتری است که اطلاعاتی را درباره آناتومی اندام در اختیار پزشک قرار می دهد.
دستگاه های رادیوتراپی
هسته اصلی این دستگاه ها لامپ مولد پرتو ایکس و بسته به نیروی تولید شده از این لامپها می توان روی توانایی نفوذ پرتوهای رنتگن در بدن حساب کرد.
برای درمان قسمتهای سطحی بدن مانند عوارض پوستی یا سرطان زایی پوستی از دستگاه های ولتاژ پایین استفاده می شود.
برای نفوذ به بافتهای زیر جلدی و اعضای داخلی بدن از دستگاه های با ولتاژ متوسط مثلا ۳۵۰- ۲۰۰ کیلو ولت استفاده می شود.
همچنین از دستگاه های ولتاژ بالا که دقیق تر از دستگاه های ولتاژ متوسط هستند برای مواقعی که به دقت بالا نیاز است استفاده می شود.
ممنون