تشخیص تنبلی تخمدان با سونوگرافی

شاید شما هم در روند زندگی خود به اختلالات غیر طبیعی مانند از دست دادن دوره های قاعدگی، رشد موهای زائد مانند مردان، عدم بارداری و… را تجربه کرده اید. متأسفانه باید بگوییم این علائم ممکن است عامل تنبلی تخمدان باشد.

تنبلی تخمدان

تنبلی تخمدان یا سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)، شایع ترین ناهنجاری غدد درون ریز در زنان در سن باروری است و خطرات سلامتی قابل توجهی از جمله ناباروری، هایپرپلازی آندومتر، دیابت و بیماری های قلبی عروقی را به همراه دارد. در این نوشته به علائم و روش های تشخیص تنبلی تخمدان خواهیم پرداخت؛ با ما همراه باشید.

علت سندرم تخمدان پلی کیستیک چیست؟

در بیماران مبتلا به سندروم تخمدان پلی کیستیک، اختلالات هورمنی وجود دارد و کارکرد هورومون ها طبیعی نیست. در این افراد هورمون تستوسترون بیش از حد تولید می شود. تستوسترون هورمون مردانه است که در زنان نیز وجود دارد اما به طور طبیعی، تخمدان زنان مقادیر اندکی از آنرا ترشح می کنند ولی در سندرم تخمدان پلی کیستیک تولید آن افزایش می یابد.

حدود یکبار در ماه، تخمدان زنان ساختمانی را می سازد که تخمک نارس یا فولیکول نام دارد. زمانی که که فولیکول رشد می کند، منجر به آزادی هورمون می شود، سپس تخمک رسیده را آزاد می کند، به این روند تخمک گذاری گفته می شود. در زنانی که دچار تنبلی تخمدان هستند، تخمدان ها به جای تولید یک تخمک رسیده، تعداد زیادی فولیکول ریز (کیسه های پر از مایعات)، خواهند ساخت. هرکدام از فولیکول ها حاوی تخم نابالغ است، این تخم ها هرگز به اندازه کافی رشد نمی کنند تا تخمک گذاری را تحریک کنند.

عدم تخمک گذاری میزان استروژن، پروژسترون، FSH و LH را تغییر می دهد و سطح استروژن و پروژسترون پایین تر از حد معمول است، در حالی که میزان آندروژن بالاتر از حد معمول خواهد بود. هورمون های اضافی مرد (آندروژن)، چرخه قاعدگی را مختل می کنند، بنابراین زنان مبتلا به PCOS دوره ی قاعدگی کمتری از حد معمول دارند.

عوامل دیگری در ابتلا به این بیماری نقش دارد. مانند :

مشکل ژنتیکی

طی تحقیق های انجام شده این بیماری را یک بیماری ارثی شناسایی کرده و ژن هایی زیادی ممکن است باعث ابتلا به این بیماری شوند .

مقاومت به انسولین

در میان بیمارانی که به تنبلی تخمدان مبتلا شده اند بالای ۷۰ درصد مقاومت نسبت به انسولین دارند . در واقع سلول های این افراد نمی توانند به خوبی از انسلولین استفاده نمایند .

التهاب

التهاب از دلایل دیگر تنبلی تخمدان به شمار می آید . زنانی که به تنبلی تخمدان دچار می شوند غالبا التهاب زیادی برخوردار هستند . چاقی نیز می تواند عاملی در تنبلی تخمدان باشد .

عوارض شدید تنبلی تخمدان

تنبلی تخمدان در دسته بیماری هایی قرار دارد که اگر درمان نشود، عوارض بسیار زیادی را به همراه خواهد داشت.

ناباروری: تنبلی تخمدان سبب ایجاد ناباروری در خانم ها می‌شود. اغلب این بانوان دارای اضافه وزن هستند بنابراین باید به وزن خود دقت فراوان نمایید.

پوکی استخوان: در افراد مبتلا به تنبلی تخمدان میزان سطح استروژن در بدن آن ها کم است. هنگامی که استروژن در بدن افراد کاهش می‌یابد، احتمال ابتلا به پوکی استخوان نیز افزایش یافته و این منجر به شکستگی های استخوانی خواهد شد.

در چه صورتی به پزشک مراجعه کنیم؟

در صورت مشاهده هر کدام از این علائم، حتما برای سونوگرافی و مراجعه به پزشک اقدام فرمایید.

• دوره های قاعدگی نامنظم: یکی از دلایلی که در تنبلی تخمدان وجود دارد وجود دوره های پریودی نامنظم می باشد. زیرا در این بیماری رحم قادر نخواهد بود هر ماه دیواره های خود تازه کند. در واقع زنانی که به بیماری تنبلی تخمدان مبتلا می شوند کمتر از سالی ۸ بار به این بیماری دچار می شوند .
• رشد غیر عادی مو زائد: یکی دیگر از علائم تنبلی تخمدان ، رشد غیر عادی مو زائد در بدن و صورت می باشد. سطح بالاتری از آندروژن (هورمونهای مردانه) در آزمایش خون یا از طریق علائمی مانند آکنه، جوش زدن با الگوی مردانه یا رشد موهای اضافی روی صورت، چانه یا بدن
• جوش زدن: از دیگر علائم آن می توان به چرب شدن پوست اشاره نمود این مشکل به دلیل افزایش هورومون مردانه می باشد و چرب شدن پوست منجر به چوش زدن می شود.
• افزایش وزن: تقریبا می توان گفت آمار بالای از مبتلایان به این بیماری  دچار اضافه وزن می باشند.

• ریزش موهای سر با الگوی مردانه: غالبا افرادی که دچار تنبلی تخمدان هستند ، به ریزش مو مبتلا می شوند.
• سردرد: ابتلا به سردرد های دائمی و مداوم نیز می توانند از علائم این بیماری به شمار آیند
• مشاهده کیست در تخمدان های شما از طریق سونوگرافی تخمدان و سونوهیستروگرافی

در طی این فرآیند، برای رسیدن به تشخیص دقیق تر نیاز به بررسی های زیر نیز باشد:

پزشک باید از تمام علائمی که شما مشاهده کرده اید مطلع شود، این یک گام مهم برای کمک به تشخیصPCOS  است. همچنین سابقه خانوادگی شما را مورد بررسی قرار خواهد داد، از جمله اینکه مادر یا خواهر شما دارای PCOS یا مشکل در بارداری بوده است یا خیر. این اطلاعات بسیار کمک کننده هستند زیرا این سندروم می تواند ارثی باشد.

پزشک شما مضاف بر این ها درباره ی اختلالات دوره قاعدگی، تغییرات وزن و سایر موارد از شما پرسش هایی خواهد داشت.

معاینه فیزیکی

در طول معاینه فیزیکی پزشک چند نکته کلیدی از جمله قد و وزن، موهای زائد، شاخص توده بدنی و فشار خون شما را کنترل می کند.

معاینه لگنی

معاینه لگن می تواند به دنبال مشکلی در تخمدان یا سایر قسمتهای دستگاه تناسلی شما باشد. در طی این آزمایش با معاینه بصری و دستی وضعیت اندام های تناسلی، هرگونه رشد تخمدان یا رحم را بررسی می کند.

آزمایشات خون

با آزمایش خون میزان هورمون های مردانه بالاتر از حد طبیعی مشخص می شود. همچنین ممکن است آزمایش خون برای بررسی میزان کلسترول، انسولین و تری گلیسیرید انجام شود تا خطر ابتلا به بیماری های مرتبط با بیماری مانند قلب و دیابت ارزیابی شود.

سونوگرافی

با وجود اینکه تنبلی تخمدان بیماری نسبتا شایعی است اما تشخیص آن به این سادگی ها نیز صورت نمی گیرد. سونوگرافی یک روش تصویربرداری استاندارد برای بررسی ضخامت رحم و ظاهر تخمدان‌ هاست که به شناسایی فیبروئید، کیست تخمدان، تومور و انسداد مجاری ادرار کمک ‌می‌کند. سونوگرافی با استفاده از امواج صوتی، تصویری از اندام‌ها ایجاد ‌می‌کند که بی‌خطر و بدون درد است. این روش تشخیص سندروم تخمدان پلی کیستیک را به خصوص در خانم های چاق فراهم می کند.

سونوهیستروگرافی ترانس واژینال، نوعی سونوگرافی به کمک تزریق محلول سالین به درون رحم است، که باعث خواهد شد رحم بهتر دیده شود. این روش امروزه یکی از بهترین و دقیق ترین راه های تشخیص تنبلی تخمدان و مشکلات احتمالی می باشد.

درمان تنبلی تخمدان در دختران مجرد

در بسیاری از دختران مجرد دیده شده که پس از مراجعه به پزشک مربوطه متوجه تنبلی تخمدان می‌شوند. اغلب این بیماران به دلیل عادت ماهانه نشدن به پزشک مراجعه و گاهی مشاهده شده که این دختران دچار یائسگی زودرس می‌شوند.در ایجاد این بیماری، ژنتیک نقش بسزایی دارد.

خلاصه

بسیاری از خانم هایی که مبتلا به سندروم پلی کیستیک هستند، از این ماجرا مطلع نمی باشند یا علائم بسیار خفیفی دارند که در طول زندگی متوجه آن ها نخواهند بود. می توان اظهار کرد تا به حال، ۷۰ درصد از زنان مبتلا به PCOS تشخیص داده نشده اند. در واقع برای تشخیص این بیماری پزشک متخصص با بررسی نتایج آزمایش‌ها به خصوص سونوگرافی دقیق توسط مراکز خدمات سونوگرافی معتبر، همه علائم و نشانه ها را در نظر گرفته و احتمال وجود سایر بیماری ها را رد می کند تا در نهایت به تشخیص تنبلی تخمدان برسد.